تصاویری جدید از وضعیت وخیم پارک ملی دریاچه اورمیه

تصاویری جدید از وضعیت وخیم پارک ملی دریاچه اورمیه
پارک ملی دریاچه اورمیه (National Park Lake Urmia)  درمنطقهٔ آزربایجان واقع شده‌است. پارک ملی دریاچه اورمیه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آزربایجان شرقی و آزربایجان غربی تقسیم شده‌است. دریاچهٔ اورمیه، دومین دریاچهٔ آب‌شور دنیا است. آب دریاچه اورمیه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه‌های جیغاتی (زرینه‌رود)، تاتائو (سیمینه‌رود*، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود.
حوضهٔ آبریز دریاچه اورمیه، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است که پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور را دربر می‌گیرد. این حوضه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، اورمیه، مراغه، ساووجبولاق (مهاباد)، قوشاچای (میاندوآب)، سولدوز (نقده)، سالماس (سلماس)، خانا (پیرانشهر)، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری به‌شمار می‌رود.
دریاچه اورمیه بزرگ‌ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است. پارک ملی دریاچه اورمیه پس از مرداب انزلی، از جالب‌ترین و نغزترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران به‌شمار می‌رود. در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده‌است.

پارک ملی دریاچه اورمیه اینبار تصویری از آسمان نیلگون شهر اورمیه

پارک ملی دریاچه اورمیه  (اورمو گؤلو - اورمیه دنیزی - بحيرة أورومية - دریاچه ارومیه- Lake Urmia - Urmu Gölü - Urmiye Gölü
Урмия Озеро - 爾米亞湖 - ימת אורמיה -オルーミーイェ湖 - উর্মিয়া হ্রদ - Lago di Urmia - Lago Urmía - Lac d'Urmia) در آزربایجان واقع شده‌است. دریاچه اورمیه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آزربایجان شرقی و آزربایجان غربی تقسیم شده‌است. دریاچهٔ اورمیه، بزرگ‌ترین دریاچهٔ داخلی آزربایجان ، ایران و دومین دریاچهٔ آب‌شور دنیا است. آب دریاچه اورمیه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه‌های جیغاتی (زرینه‌رود)، تاتائو (سیمینه‌رود)، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود.
حوضهٔ آبریز دریاچه ارومیه، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است که پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور را دربر می‌گیرد. این حوضه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، اوذمیه، مراغه، ساووجبولاق (مهاباد)، قوشاچای (میاندوآب)، سولدوز (نقده)،سالماس (سلماس)، خانا (پیرانشهر*، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری به ‌شمار می‌رود.
پارک ملی دریاچه اورمیه پس از مرداب انزلی، از جالب‌ترین و نغزترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران به‌شمار می‌رود. در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده‌است.
آب دریاچهٔ اورمیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس‌ها است. به این دلیل، هیچ ماهی و نرم‌تنی به جز گونه‌هایی از سخت‌پوستان در آن زندگی نمی‌کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌زند. شناکنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند.
آب دریاچهٔ اورمیه از دستهٔ آب‌های کلروره سدیک می‌باشد و گل دریاچهٔ ارومیه خمیری سیاه‌رنگ و جزو گل‌های کلروره‌است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری‌هایی چون رماتیسم و آرتروز و بیماری‌های زنانه‌است.
دریاچهٔ اورمیه دارای ۱۰۲ جزیره‌است که همهٔ آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوختهٔ طبیعی جهان به ثبت رسیده‌اند. جزیرهٔ اِشک، زیستگاه پرندگان زیبای کوچک، از جمله مرغ آتش و تنجه و نیز گوزن زرد است. برای گشت و گذار در دریاچه اورمیه و جزیره‌های آن می‌توان از دو کشتی سهند و نوح، یا قایق‌های گوناگون در بندر گلمانخانه بهره گرفت.
پارک ملی دریاچه اورمیه در خطر خشک شدن کامل قراردارد و طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته‌است.اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، ، تغیرات اقلیمی، تعدد سدها، کاهش باران، آبیاری نامنساب ،  تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه اورمیه به دست انسان می‌باشند.کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن دریاچه اورمیه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد. در اعتراض به خشک شدن دریاچه در فروردین سال ۱۳۹۰ اعتراضی صورت گرفت که عده‌ای از معترضین ترک و آزربایجانی بازداشت شدند.
منبع تصویر: http://www.flickr.com/photos/jtjfernandez

شهر اورمیه و تصویری از طبیعت زیبای شهر اورمیه

منابع فارسی و ارمنی ، آسوری نام شهر اورمو (اورميه) را به شكل "اروميه" و منابع تركي و آزربايجاني اين نام را در زبان فارسي به شكل "اورميه" و به زبان توركي مطابق با تلفظ مردم به شكل "اورمو" مي نويسند. گروه دوم معتقد به تركي بودن نام اورمو و در نتيجه اورميه و همريشگي احتمالي آن با اسامي شهرهايي مانند اور و اوروك (از تمدن سومري)، اورگنج (دو شهر در ازبكستان و تركمنستان) و اورومچي (در تركستان چين، بئش پاليق سابق) اند.
تئوري سومري نام اورميه: مدافعين اين تئوري، نام اورميه را به شكل "اور(و)+ مو" (URU+MU)و يا "اور(و)+مه" (URU+ME) تقطيع مي كنند.
١- "اوروURU " در زبان سومري كه از طرف عده اي زباني خويشاوند با زبان تركي و يا پروتوتورك در نظر گرفته مي شود، به معني شهر و آبادي است. نام دو عدد از مهمترين شهرهاي سومري "اور" (المقير فعلي در جنوب بغداد) و "اوروك" (ورقه فعلي) بوده و احتمال داده مي شود نام كشور عراق نيز يادگار كلمه اوروك سومري باشد. (اوروق و يا اوروغ در تركي به معني قبيله و يا گروه انساني خويشاوند و در تركي معاصر به شكل اويروق به معني تابعيت و شهروندي است).
٢- "موMU " در زبان سومري (معادل شامو در زبان آكادي) به معني بهشت و يا بخشي از آسمان-بهشتها و شايد به معني باران است. "مهME " نيز در اين زبان به معني معيارها و نرمهاي فرهنگي و يا پرچمها و نشانه هاي اين نرمها مي باشد. بنابراين "اوروموURUMU " به زبان سومري به معني "شهر بهشتي"، "شهر باران" و "اورومهURUME " به معني "شهر فرهنگ، شهر بافرهنگ" مي باشد. نام اورومو به معني شهري بهشتي با باور رايج در ادوار باستان مبني بر قرار داشتن باغ عدن در آزربايجان –تبريز همخواني تمام دارد.
تئوري اورال –آلتائيك نام اورميه: در زبانهاي مخلتف اورال-آلتائيك نامهاي جغرافي متعدد مشابه با نام اورميه وجود دارند. اين نامها را ميتوان به دو دسته جداگانه، يكي با معاني مكان و مقر و ديوار و ديگري با معاني زيبا و شاد و شوق و ... تقسيم كرد:
١- بن "اورUR " در زبان توركي باستان به معني مكان و مقر و... و "اٶرو-هٶروÖRÜ-HÖRÜ " به معني ديوار درهم تنيده است. ("اورUR " به سومري به معني انسان است). كلمات اورتا (وسط)، اوردو (قرارگاه خاقان و ارتش)، اورون (مقام، مكان)، اورناماق (جاي گرفتن)، اورلاتما (اسكان دادن)،... در زبان توركي و بنا به شماري از صاحبنظران كلمات يورد و يا يئر نيز از همين ريشه اند.
٢- در زبانهاي اورال-آلتائيك تركيبات متعددي وجود دارند كه يادآور نام اورميه اند. در همه اين نامها معاني شادي، زيبائي، ذوق و شوق و الهام بخشي مستتر است:
الف- در زبانهاي مونقولي كلمات اورماURMA ، اورامURAM ، اورمانURMAN ، اورماسURMAS ، اورمURM ، اوروما URUMUو .... به معاني روحيه، الهام، شوق و ذوق ميباشند. نام شهر اورومچي URUMÇİ ويا اورونچي URUNÇİاويغورستان (تركستان چين) نيز كلمه اي مونقولي (لهجه باستاني مربوط به دو هزار سال پيش) است. در اين تركيب اورو URU به معني زيبا و مچي MÇİ به معني مرغزار و كشتزار است.
ب- در زبانهاي اوراليك (فينو اوگوريك مخصوصا در زبان مجاري) اٶرٶم-اٶرٶل ÖRÖM-ÖRÖLبه معني شادي و نشاط است (زبانشناسان اين نامها را ماخوذ از زبان تركي دانسته اند).
ج- در توركي باستان، اورينÖRİN, ÜRİN ، اورون ÜRÜN و اورگونÜRGÜN همه به معني شاد و شاداب بودن.
بنابراين نظريه، نام اورميه كلمه اي اورال آلتائي به معني مكان زيبا و شادي بخش است.
تئوري تلفظ مردمي: عده اي نيز نام اورميه را ناشي از تلفظ توركي "روميه" و يا "رومي" ميشمارند. طبق اين نظر، از آنجائيكه صداي "ر" در اول كلمات اصيل توركي نمي آيد، براي رفع اين صدا از اول اين چنين كلمات وارده از زبانهاي خارجي، صداي "او" و يا "اي" به اول آنها (مانند ايره حيم به جاي رحيم و .....) افزوده مي شود. چنانچه واژه هاي "روم" و "روس" در توركي مردمي به شكل "اوروم" و "اوروس" تلفظ ميشوند. نام شهر "اورفا" در تركيه نيز طبق همين قاعده و از افزودن صداي "او" به اول نام قديمي اين شهر "روبا" حاصل شده است.
نتیجه:
نام دومين شهر آزربايجان اورمو-اورميه، چه از ريشه توركي- اورال آلتائيك اروم-اورون، چه از تلفظ توركي "روميه" و چه از ريشه سومري اورومو-اورومه گرفته شده باشد، شكل "اورميه" مانند خود اين شهر، داراي بار و هويت توركي است و شايسته است كه در زبان فارسي نيز به جاي فرم غيرتوركي اروميه بكار رود.
محقق: مهران باهارلو